İKİLİ İLİŞKİLER

Türkiye-Yunanistan İlişkilerinde Deniz Yetki Alanı Uyuşmazlıkları

  • Üyelik

İKİLİ İLİŞKİLERİN GENEL GÖRÜNÜMÜ (8)

Pazar, 17 Aralık 2017 14:59

İKİLİ İLİŞKİLER

Yazan

İKİLİ İLİŞKİLER

1980’li yıllarda uluslararası siyasal sistemde güç dengesinin değişim geçirmesi ve bloklar arasında “Soğuk Savaş” döneminin yerini “Yumuşama”ya bırakması, etkileri Türk dış politikası üzerinde de gözlemlenen bir dizi önemli gelişmeye yol açmıştır.

İKİLİ İLİŞKİLERİN GENEL GÖRÜNÜMÜ 

Türkiye ve Yunanistan, ulusal bağımsızlıklarını kazanmalarına kadar uzun bir tarihsel birlikteliği paylaşmışlardır.[1] İstanbul’un Türkler tarafından fethinden 19. yüzyılın sonlarına kadar Yunan ulusu, Türklerin egemenliği altında Osmanlı Devleti’nin sosyo-ekonomik yaşantısında olduğu kadar, askeri ve siyasi yaşamında da etkin roller üstlenerek aynı kadere ortak olmuşlardır. Böylesine uzun bir süre birlikte yaşanmış olmasına rağmen, Osmanlı Devleti içerisinde Yunanlıların ulusal kimliklerini koruyabilmiş olmalarının belki de en önemli nedeni, Osmanlı toplumsal sistemindeki yapılaşma olsa gerek. Gerçekten de, fetih esası üzerine kurulmuş olan Osmanlı sisteminde kazanılan yeni topraklar üzerinde yaşayan halklar, Müslüman olan ve olmayan ayrımına tabi tutularak sınıflandırılmış ve ayrımda din ögesi ön planda bulunmuştur.[2]

Yunan Savunma Politikası ve Askeri İttifak Arayışları Çerçevesinde Türkiye’nin Güvenliği

NATO savunma sistemi içerisinde yer almalarına karşın her iki ülkenin de taraf oldukları uluslararası bağlantıların, sorunları çözüme vardırma çabalarında yetersiz kalması, hem Türkiye’nin hem de Yunanistan’ın taraf oldukları bölgesel-uluslararası örgütlerde AB, NATO gibi, kendi ulusal yaklaşımları doğrultusunda destek arayışları içerisinde olmalarına etkide bulunmaktadır. Uyuşmazlıklara çözüm bulunamaması, iki ülke arasında hızlı bir silahlanma yarışının gündeme gelmesi, NATO çerçevesinde ulusal ve bölgesel güvenliği sağlamaya yönelik çabalarda aksaklıklara yol açabilmektedir.

1987 Ege Denizi Kıta Sahanlığı Bunalımı ve DAVOS Süreci

Türkiye ve Yunanistan arasındaki diyalog konusunda çekişmeler sürerken iki ülke arasında egemenlik iddialarının yoğunlaşmış olduğu bir konu olan Ege Denizi kıta sahanlığı konusunda yeni bir gerginlik yaşanmaya başlamış ve iki ülke arasında ilişkiler bir anda tırmanma göstermiştir. Gerilim, iki ülke arasında Bern Anlaşması’nın geçerliliği konusunda bir tartışmanın ortaya çıkmasına yol açarken, taraflar gerginlik konusunda birbirlerini suçlamaya başlamışlardır.

1980 Sonrası Dönem Türk – Yunan İlişkilerinde Niyetlere İlişkin Algılamalar

1981 sonrası dönem, her iki ülkede de ulusal ve uluslararası koşular göz önünde bulundurulduğunda, Türk-Yunan ilişkileri açısından sertlik yönünde tırmanışların yaşandığı bir dönem olmuştur. Gerçekten de, Yunanistan’da özellikle Türkiye, ABD ve NATO ile ilişkiler konusunda radikal sayılabilecek görüşlerle iktidara gelen Papandreu’nun kendi ulusal kamuoyu önünde güçlü bir hükümet imajı yaratmaya çalışması ve bu durumu sarsmamak için Türkiye ile doğrudan görüşmelere girmekten kaçınması ve görüşmelere başlanması için önkoşullar ileri sürmesi, uluslararası ilişkileri açısından Avrupa’dan dışlanma tehlikesi içerisinde olan Türkiye’nin, bu ülke ile olan ilişkilerdeki yaklaşımını da etkilemiş ve karşılıklı olarak, iki taraf da görüşmelerin kesilmesinden ve gerginliğin artmasından diğer tarafı suçlamaya başlamıştır.

Yunanistan’ın NATO Askeri Kanadına Dönüşü, NOTAM’ların Kaldırılması

Türkiye’ye uygulanan ABD askeri ambargosunun kaldırılması sonrasında, Yunanistan’ın Türkiye ile olan ilişkilerinde yeni bir süreç yaşanmaya başlamıştır. Gerçekten de ABD ambargosunun kalkması Yunan kamuoyunda bir yandan ABD aleyhtarı görüşlerin yoğunlaşmasına ve Yunan hükümetini yetersiz kalmakla suçlayan eleştirilere neden olurken diğer yandan, ambargonun kalkması ile yeniden başlayan askeri yardımların, Türkiye’nin Ege Denizi’ndeki güç dengesini yeniden lehine çevirmesine olanak vereceğinden duyulan kaygı, Yunanistan’ı Türk-Yunan ilişkileri açısından yeni bir yaklaşım benimsemeye yöneltmiştir.

ABD Silah Ambargosu’nun Kaldırılması ve Güvenlik Kaygıları

Montreux görüşmeleri, özellikle ABD tarafından Türkiye’ye uygulanmakta olan ambargonun kaldırılması için gerekli olan Türk-Yunan ilişkilerindeki yumuşamaya doğru gidişi başlattığı için Yunanistan’da bazı eleştirilere neden olmuştur. Bu nedenle, basın ve muhalefet Karamanlis’e bu konuda eleştiriler yöneltmiş ve ambargonun Kıbrıs sorununa bağlı olarak değerlendirilmesi gerektiğini, diğer yandan, Türk-Yunan güç dengesi açısından Türkiye’ye uygulanan askeri ambargonun Yunanistan’a Türkiye karşısında kaybetmiş olduğu silah dengesini yeniden kazanma olanağı verdiğini, oysa ambargonun kalkması ile Türkiye’nin yeniden Yunanistan aleyhine sonuçlar doğuracak bir silahlanma hareketine girişeceğini ileri sürmüşlerdir.

Saldırmazlık Paktı Önerisi ve Fiili Durumlar Yaratma Politikası

Kıbrıs sorununa ilişkin olarak yürütülen, toplumlararası görüşmelerin 1976 yılından itibaren çıkmaza girmesinden sonra, Yunanistan açısından Ege Denizi’ndeki sorunlar daha önemli görülmeye başlanmıştır. Ege Denizi’ndeki uzlaşmazlık çerçevesinde, Türkiye’nin Yunan egemenlik hakları aleyhine genişleme isteğinde olduğundan endişe duyan Yunanistan, 1976 Nisan ayı başlarında, Türkiye’ye bir saldırmazlık paktı önerisinde bulunmuştur. Parlamento’da yapmış olduğu konuşma sırasında Karamanlis, Türkiye ve Yunanistan’ın silahlanma yarışından vazgeçilmesini sağlayacak bir anlaşma imzalanması ve iki ülke arasında bir saldırmazlık paktının imzalanması ile anlaşmazlıkların barışçıl yollardan giderilmesini sağlamak önerisinde bulunmuştur.

Kitap-İçindekiler

Üye Giriş

üyelik